Seminarium Dynamiki

Seminarium rozpoczęło działalność w październiku 1962 roku. Od samego początku kierował nim prof. Wacław Kasprzak. Przekazał on sterowanie prof. Jerzemu Kalecie, ale jest obecny praktycznie na każdym spotkaniu.

Od samego początku spotkania seminarium odbywają się w środy w godzinach 11:15–13:00. Gdy Politechnika była nieco mniejsza, udawało się tak zorganizować zajęcia wszystkim stałym jego uczestnikom, aby mogli być w tym czasie obecni. Dziś spotykamy się on-line, a spotkania są nagrywane.

Po zakończeniu pandemii wróciliśmy do formy stacjonarnej.

Pierwotnie skupiało się na zagadnieniach metod pomiarowych i mechaniki ośrodków ciągłych. Wraz z biegiem czasu coraz więcej miejsca poświęcano zagadnieniom dynamiki procesów (w tym badaniom doświadczalnym) oraz zmęczeniu materiałów i konstrukcji.

Przez lata tematyka seminarium i badań skupionych wokół niego ludzi ewoluowała, gromadząc — w różnych okresach czasu — wybitnych naukowców.

W pierwszych latach prace i dyskusje skupiały się na opracowaniu metod pomiarowych używanych na potrzeby oszacowania naprężeń wewnętrznych konstrukcji, którymi zainteresowany był przemysł. Zaowocowało to opracowaniem nowych metod wyznaczania sił wewnętrznych oraz rozkładu obciążeń w konstrukcjach.

Równolegle prowadzono badania rozkładu naprężeń w strukturach krystalicznych z wykorzystaniem specjalnie w tym celu opracowanego aparatu rentgenowskiego.

Na przełomie lat 60-tych rozpoczęto badania nad automatycznym przetwarzaniem wyników pomiarów tensometrycznych. Zainteresowania badaczy skupiały się na wykorzystaniu analizy wymiarowej do konstruowania modeli oraz identyfikacji ich parametrów. Pierwotnie pomiary realizowane były metodami analogowymi, ale szybko rozpoczęto migrację w kierunku użycia w tym celu komputerów.

Od 1973 roku eksperymenty były realizowane z użyciem komputera ODRA 1325 i systemu CAMAC. Pod koniec lat osiemdziesiątych został on zastąpiony przez system CAMAC-SM4.

Osiągnięte efekty badań eksperymentalnych były dyskutowane na seminarium i na bieżąco publikowane. Zaowocowały stworzeniem bibliotek oprogramowania specjalistycznego.

Wątek identyfikacji obiektów dynamicznych rozpoczął się pod koniec lat 60 i zintensyfikował się po otrzymaniu systemu Prodera.

Na potrzeby Fabryki Autobusów Jelcz opracowano laboratorium mobilne, które dostarczało rzeczywistych danych na temat zachowania karoserii autobusu.

Tworzenie modeli matematycznych badanych zjawisk zaowocowało zainteresowaniem metodami analizy wymiarowej, identyfikacji, czy opracowaniem idei identyfikacji wielostopniowej. Idee te zapoczątkowane przez Stefana Drobota kontynuowane były przez jego uczniów.

Próby sformalizowania podstawowych właściwości materiałów skierowały zainteresowania badaczy w kierunku fraktalnych opisów materiałów czy użycia automatów komórkowych do symulacji zachodzących procesów.

Ciekawym wątkiem, który zrodził się z tych dyskusji były próby budowy fraktalnych modeli systemów biologicznych (na przykład układ krwionośny mózgu) podejmowane wspólnie z Uniwersytetem Medycznym.

Osobnym, ale bardzo istotnym wątkiem zainteresowań było badanie energetycznych podstaw zjawiska zniszczenia zmęczeniowego materiałów. Była to kontynuacja wcześniej — bo już w latach 50 — rzuconych przez profesorów Wydziału Mechanicznego idei.

Pod koniec lat 90 biegłego wieku powstał zespół naukowców badających zjawiska krzyżowe pojawiające się procesie obciążania stali. W szczególności bardzo intensywnie badano zjawisko zmian pola magnetycznego pod wpływem obciążenia. Co póżniej zaowocowało poważnymi badaniami zjawisk magnetoreologicznych czy magnetokalorycznych.

W latach 90 reaktywowano mocno osłabione relacje z ośrodkami partnerskimi we Lwowie i Dreźnie inicjując cykl Letnich Szkół Mechaniki Pękania, które przez wiele lat odbywały się cyklicznie w Polsce, Niemczech, na Ukrainie, a późnij również w Republice Czeskiej.

Również w latach 90 rozpoczęły się intensywne badania nad właściwościami materiałów kompozytowych, optymalnymi procesami ich konstrukcji, budowaniem i identyfikacją ich modeli matematycznych oraz badaniem zjawisk zachodzących pod wpływem obciążenia.

Wraz z nawiązaniem współpracy z Akademią Wojsk Lądowych pojawił się wątek odporności udarowej i badania oraz projektowania kompozytowych osłon balistycznych.

Na początku XXI wieku w pracach seminarium pojawił się wątek badań materiałów zol-żelowych związany ze ściągnięciem sporej grupy osób z chemicznym wykształceniem. Część z nich kontynuuje działalność do dziś.

Umiejętność budowania i badania konstrukcji kompozytowych pchnęła działalność uczestników seminarium w kierunku tworzenia zbiorników energii (LPG, gaz ziemny, wodór) co w konsekwencji zdecydowało o zaangażowaniu części zespołu w problematykę gospodarki wodorowej.

Kolejne zmiany tematyki nastąpiły po zmianach organizacyjnych na Wydziale, po dołączeniu do nas silnego zespołu ludzi zajmujących się bioinżynierią czy inżynierią materiałów używanych w medycynie.

Z seminarium przez lata związany był zespół ludzi, którzy cyklicznie brali udział w jego pracach, przedstawiając interesujące wyniki swoich prac nawet jeżeli nie dotyczyły one głównego nurtu naszych badań. Wspomnieć zwłaszcza tu należy prof. Romana Galara, (model mutacji i miękki dobór używany w optymalizacji). Podobnie było w przypadku prac profesorów Włodzimierza Kordylewskiego i Henryka Kudeli, ukazujących nowe perspektywy w badaniu stabilności procesów dynamicznych. Ogromny wkłąd w zrozumienie procesów wnieśli również prof. Jan Zarzycki oraz przedwcześnie zmarły dr. Andrzej Gabor.